Fietsers op de rotonde in of buiten de voorrang?

Aanleiding

Recent onderzoek naar de fietssteden top 100 door de Fietsersbond in 2018 heeft de discussie over de voorrangssituatie van fietsers op rotondes in Tilburg opnieuw doen oplaaien. Al in 2012 gaf minister Schultz aan dat er moest worden toegewerkt naar een uniforme regeling voor wat betreft de voorrangssituatie van fietsers op rotondes. Door een wirwar aan verschillende regelingen en rotondes in gemeentes is het vaak voor verkeersdeelnemers niet duidelijk wat ze kunnen verwachten. Uniformiteit rondom de voorrangspositie van verkeer op rotondes voorkomt misverstanden en dus ongevallen.

Uit het voornemen van de minister destijds is een richtlijn naar voren gekomen. In deze richtlijn staat beschreven dat een fietser op een rotonde binnen de bebouwde kom voorrang heeft en buiten de bebouwde kom niet. Hoewel het een slechts een richtlijn betreft, hebben veel gemeentes deze in de afgelopen jaren gevolgd. Sommige steden, zoals Tilburg, wijken af van dit principe.

Verkeersveiligheid en rotondes

De vraag blijft: is ‘fietsers op de rotonde in de voorrang’ wel zo veilig en zou dat uniform geregeld moeten worden?

Het basisprincipe van verkeersveiligheid is:

• scheiden van verkeerssoorten die sterk verschillen in snelheid en botsmassa (verticaal:viaduct/tunnel, horizontaal: fysiek gescheiden fietspaden, tijd: verkeerslichten) en als dat niet kan (vanwege ruimtegebrek);
• of wenselijk is: de snelheid verlagen, zodat de kans op een ongeval afneemt, en als het toch misgaat de gevolgen minder ernstig zijn (30 km gebied, rotonde).

De rotonde is wat veiligheid betreft een voortreffelijke verkeerskundige oplossing. Vergeleken met een kruispunt:

• worden conflicten (ongevallen in wording) in tijd en ruimte uit elkaar gelegd, waardoor de rijtaak van de verkeersdeelnemer aanzienlijk eenvoudiger wordt en de kans op ongevallen kleiner;
• zijn de conflicten zelf simpel en overzichtelijk;
• is de naderingssnelheid is laag.

Fietsers in of uit de voorrang

Voor het principe ‘fietsers in de voorrang’ zijn zowel voor- als tegenargumenten te benoemen:

Argumenten voor:

• Comfort: door fietsers voorrang te geven op auto’s wordt het gemak van fietsen bevorderd. Fietsers hoeven niet af te remmen en zijn eerder van A naar B;
• Uniformiteit: aansluiting bij de landelijke richtlijn voorkomt verwarring bij verkeersdeelnemers van buiten de gemeente. Daarnaast maakt het de situatie op rotondes overzichtelijker;
• Geschiktheid: in de bebouwde kom is er lang niet altijd voldoende ruimte voor ‘fietsers uit de voorrang’ oplossing.

Argument tegen:

• Veiligheid: door fietsers in de voorrang te plaatsen bij rotondes kunnen mogelijke conflictsituaties ontstaan met rechtsafslaand gemotoriseerd verkeer. Bij rotondes met fietsers in de voorrang wordt een groter beroep gedaan op de waakzaamheid van de automobilist.

Advies

De argumenten overwogen is het Fietsforum Tilburg van mening dat op rotondes fietsers in de voorrang moeten worden geplaatst. Door fietsers in de voorrang te plaatsen komen snellere verbindingen tot stand en hoeven fietsers niet te stoppen op een rotonde. Met het oog op het bevorderen van het fietsgebruik in Tilburg is het Fietsforum Tilburg van mening dat het comfortargument daarbij zwaarder weegt dan het veiligheidsargument. Dit ook omdat onderzoeken hiernaar niet sluitend zijn. Daarnaast adviseren wij om de introductie van de richtlijn gepaard te laten gaan met een duidelijk informatiecampagne en een tijdige evaluatie van de nieuwe situatie.