In 1975 werd in Tilburg de demonstratiefietsroute aangelegd. Deze experimentele fietsroute, die over het Pieter Vreedeplein liep, trok (inter)nationale aandacht. Toen was het plein nog hoofdzakelijk een parkeerterrein voor auto’s.
Deze route, “rood geasfalteerd’, liep dwars door de binnenstad over het Pieter Vreedeplein, pal langs de toenmalige V&D vestiging. Het effect van deze route was dat de Heuvelstraat vrijwel fietsvrij werd, omdat de route over het plein een echt alternatief vormde.
Na een grootschalige reconstructie kreeg het plein, omgeven door winkels en appartementen, een verblijfsfunctie. Bij de herinrichting van het Pieter Vreedeplein in de huidige vorm bleef, ondanks het verblijfskarakter, de (doorgaande) fietser gebruik maken van het plein, omdat er geen echt alternatief meer voorhanden was.
Het gemeentelijk beleid was er optimistisch op gericht de doorgaande fietsverkeer via de cityring te laten verlopen. Het ‘rode fietspad’ komt dan ook binnen de cityring niet (meer) voor. Dit is voorspelbaar niet gelukt omdat de omrijfactor voor fietsers te groot was.
De Telegraafstraat zou toen een reële alternatieve fietsroute gevormd hebben; zowel qua profiel als geringe omrijfactor. Helaas is die kans verkeken door de ingang van de parkeergarage en het op straat lossen en laden in de Telegraafstraat. Zie hiervoor het advies indertijd van het FietsForum Tilburg aan de gemeente.
De situatie op het plein werd enigszins acceptabel gemaakt met de term ‘shared space’, een begrip uit de verkeerskunde voor een situatie waar fietsers, voetgangers en soms gemotoriseerd verkeer met lage snelheden rekening met elkaar houden. De Korte Heuvel is hier een voorbeeld van.
Alles overziend blijft de situatie op het Pieter Vreedeplein een voortdurende bron van discussie en ergernis (fietsers horen niet thuis in de huiskamer van de stad!) omdat indertijd het logische alternatief, de Telegraafstraat’ niet is meegenomen.
Dus rest eigenlijk alleen nog het tolereren van de fietser op het plein en de problemen daarbinnen zo goed en kwaad als mogelijk op te lossen. Op het Pieter Vreedeplein geldt momenteel een proef met de blauwe vakken, bestemd voor kortparkeren van fietsen. De functie van de blauwe vakken lijkt te werken. Fietsen worden daarbinnen relatief geconcentreerd gestald. Maar de situering van de vakken in combinatie met (nieuwe) terrassen leidt tot een zeer onoverzichtelijke situatie met name voor fietsers.
Deze situatie, wellicht bedoeld om het fietsen over het plein minder aantrekkelijk te maken, lijkt logisch. Immers het plein functioneert niet als verblijfsruimte doordat (brom)fietsers er in grote getale overheen rijden. Maar het lijkt mosterd na de maaltijd.
Het vormt wederom een zoveelste poging om het bloedeloze huwelijk tussen het plein en de fiets weer leven in te blazen.
In afwachting van de bouw van een woontoren aan het plein zijn alle aanpassingen op het plein voorlopig provisorisch. Toch verdient het aanbeveling om de leefbaarheid op het plein enigszins op een acceptabel niveau te brengen om met minimale aanduidingen een voorkeursroute voor fietsers aan te brengen..
Hopelijk zal het plein in de toekomst een echt plein worden waar het veilig en prettig vertoeven is.