Minister Schultz heeft recentelijk aangegeven dat ze wil werken aan eenduidige wettelijke regels ten aanzien van de voorrangsregelingen op rotondes. Pieter van Bekkum, de huidige voorzitter van het FietsForum Tilburg, steunt de minister in haar plannen, al is het met de nodige terughoudendheid.
De demissionaire minister van infrastructuur en milieu wil dat de voorrang voor fietsers op rotondes op een uniforme manier geregeld wordt. Een prijzenswaardig voornemen, want duidelijkheid in het verkeer voorkomt misverstanden en dus ongevallen. Nu heeft in principe een fietser op een rotonde binnen de bebouwde kom voorrang, buiten de bebouwde kom niet. Dit betreft echter een richtlijn en is geen wettelijk regel. Sommige steden, zoals Tilburg en Leeuwarden, gebruiken de huidige vrijblijvendheid en wijken af van dit principe. Om de fietser altijd voorrang te geven op de rotonde zal de wet moeten worden aangepast.
De vraag blijft of ‘fietsers op de rotonde in de voorrang’ wel veilig genoeg is of dit daadwerkelijk uniform geregeld moeten worden. De basisprincipe van de traditionele benadering van verkeersveiligheid bestaat uit het scheiden van verkeerssoorten die sterk verschillen in snelheid en massa. Dat wordt mogelijk gemaakt door een viaduct danwel tunnel, fysiek gescheiden fietspaden en bijvoorbeeld verkeerslichten. Wanneer scheiden niet mogelijk is, bijvoorbeeld vanwege ruimtegebrek, of wanneer dit niet wenselijk is kiest men er veelal voor de snelheid te verlagen, zodat de kans op een ongeval afneemt. Als het toch misgaat zijn de gevolgen ook minder ernstig.
De rotonde is wat veiligheid betreft een voortreffelijke verkeerskundige oplossing. Vergeleken met een kruispunt worden conflicten (ongevallen in wording) in tijd en ruimte uit elkaar gelegd, waardoor de rijtaak van de verkeersdeelnemer aanzienlijk eenvoudiger wordt en de kans op ongevallen kleiner. De conflicten zelf zijn simpel en overzichtelijk en de naderingssnelheid is doorgaans laag. Alleen fietsers die rechtdoor rijden op de rotonde lopen een hoog risico bij rechts afslaand gemotoriseerd verkeer.
Bij een rotonde is ‘fietsers uit de voorrang’ veiliger omdat het conflict van fietsers met rechtsafslaand gemotoriseerd verkeer niet op de rotonde plaatsvindt tegelijkertijd met andere conflicten, maar daarbuiten en overzichtelijk van aard is. Helaas moet de fietser dan omrijden en voorrang verlenen (wachten!) aan verkeer dat de rotonde verlaten heeft. De fietser levert in op het punt van doorstroming.
De ervaring leert dat fietsers een bloedhekel hebben aan omrijden
Dus vanuit veiligheid bezien moet je dus altijd kiezen voor ‘de fietser in de bebouwde kom uit de voorrang, niet in de voorrang. Echter, in de bebouwde kom is er lang niet altijd voldoende ruimte voor ‘fietsers uit de voorrang’ oplossing. Tevens leert de ervaring dat fietsers een bloedhekel hebben aan omrijden of wachten. Zij kiezen bijna altijd voor de kortste weg en negeren de voorrangsregel.
Daarom is het verstandiger toch maar te kiezen voor fietsers op de rotonde in de bebouwde kom in de voorrang, ook al is dat niet de veiligste oplossing voor fietsers.
Ik woon in gemeente Tilburg. Daar hebben fietsers weliswaar op bijna alle rotondes geen voorrang op automobilisten. Behalve op enkele, kleine rotondes zonder vrijliggende fietspaden rondom. Echter, in deze gemeente is geen uniformiteit voor wat betreft voorrang voor fietsers onderling bij een rotonde: op de ene rotonde moet een rotonde-naderende fietser voorrang geven aan de fietser die al rond de rotonde fietst. Bij een andere rotonde moet de fietser die rond de rotonde fietst, voorrang geven aan de rotonde-naderende fietser. Je weet als fietser niet waar je aan toe bent, want de gemeente Tilburg zet bij sommige rotondes wel fietspad-haaientanden, maar weer geen fiets-verkeersborden erbij voor fietsers onderling. Dus voorrangs-onduidelijkheid voor fietsers onderling bij bijna elke Tilburgse rotonde.